Zadacha
Zadacha is een vorm van
damproblematiek die men (nagenoeg) uitsluitend in de landen van de
voormalige Sowjet-Unie tegenkomt.
"Wit begint en wint" is nooit de opdracht. Sterker nog, in verreweg de meeste Zadacha-vraagstukken is het geen enkele probleem om de witte positie naar de winst te voeren.
Een Zadacha-opdracht luidt: wit begint en sluit aan het eind een zwarte schijf of dam, of een aantal schijven en/of dammen, op een 'scherpe' manier (d.i. zonder overtollige stukken in de slotstand) op.
Leuk, zult u zeggen, een probleem eindigend op het bekende motiefje zwart: dam op 46, wit schijven op 41 en 37, of de veelbewerkte opsluiting zwart: schijf op 45, wit: dam of schijf op 50 heet dus voortaan een Zadacha, met dien verstande dat bijoplossingen kennelijk zijn toegestaan.
Maar zo simpel ligt het niet. Er is sprake van een Zadacha wanneer wit in twee verschillende varianten zwart in een scherpe opsluiting neemt. En dat is wel even andere koek. Want krijg het maar eens voor elkaar om in een compositie een hoofdvariant in D46/41,37 en de A-variant in 45/D50 te laten eindigen! Belangrijk is ook, dat zwart bij eventueel 'dwang'spel niet de mogelijkheid moet krijgen om de opsluiting te 'verpesten'.
Voor oploswedstrijden lijkt het aanbieden van een of meer Zadachi een uitkomst: geen computerprogramma is er immers nog op ingesteld om -in plaats van te winnen- een vraagstuk te laten eindigen in twee (of meer) opsluitingen. Maar is dit echt zo? Bij een gemiddelde Zadacha is het na 6 à 8 zetten toch echt wel over en uit, terwijl een voor de hand liggende winst door overmacht dikwijls langer duurt. Programma's kunnen toch zo worden ingesteld dat het mogelijk moet zijn om de winst in het kleinst mogelijke aantal zetten te vinden (vergelijk bijvoorbeeld het bekende type schaakcomposities waarin wit geheid gewonnen staat, maar waarbij de opdracht bijvoorbeeld luidt: mat in vier). Daarom heeft het voor mij geen meerwaarde om een Zadacha op te nemen in de oploswedstrijd.
Voorbeelden
van Zadachi
We beginnen met een niemendalletje van
N. Ramensky.
Oplossing: 30(25,A)34,30. A(19)33,40,35,40,50.
Of, in beeld:
Tweede variant
Men ziet: in de eerste variant is het spel louter combinatief, in de tweede komt er een eindspelletje aan te pas.
Interesse gewekt? (Veel) ingewikkelder gaat het eraan toe als u de link volgt:
Wilt U nadere informatie over de regels omtrent Zadacha. Voor een uiteenzetting -in het Engels- door Sergej Yushkewitch volg de link:
Terug naar Erics damsite