|
Henk Smit: leermeester en inspirator
Eric van Dusseldorp
Er zijn maar weinig dammers die zonder hulp van anderen, dus autodidactisch, aan de top zijn gekomen. Vermoedelijk zijn ze er zelfs helemaal niet. Ook Ton Sijbrands, misschien wel de bekendste damgrootmeester aller tijden en wereldkampioen in 1972 en 1973, heeft leermeesters gehad. Toen hij zich rond 1960 als verlegen jongetje bij het Amsterdamse CDA (Christelijke Damclub Amsterdam) aanmeldde, was het in eerste instantie de bekende en nog steeds zeer actieve dammer en problemist Leen de Rooij die zich over hem ontfermde. Minstens even goede herinneringen bewaart Sijbrands evenwel aan IJmuidenaar Henk Smit, die hij echt als zijn leermeester en -minstens even belangrijk- als zijn inspirator beschouwt. En bovenal, ondanks het leeftijdsverschil, maar dat maakt in de damwereld niet veel uit, als vriend. Over deze in 2000 overleden ex-dammedewerker van Dagblad Trouw, heeft Sijbrands een lijvig boek van meer dan 500 pagina’s geschreven: “Henk Smit, mijn leermeester en inspirator”. Het bevat een biografische schets, een bijna 300 pagina’s(!) dik deel met analyses, een hoofdstuk met partijfragmenten, een flink aantal geselecteerde rubrieken uit Trouw en een interview. Een dik boek over toch niet zo’n bekende dammer, is dat interessant? Een dergelijke vraag zou men voorzichtig met ja kunnen beantwoorden. Als Sijbrands over dammen en zijn beoefenaars schrijft, is dat steevast vol liefde en overgave. De dammatador uit Muiden lijkt steeds op zoek naar ‘de waarheid’ achter het damspel en dat maakt zijn epistels doorgaans zo lezenswaard.
Hoe sterk speelde Henk Smit? Hij was eerste tientalspeler van Damclub IJmuiden, een van de sterkste damverenigingen rond 1980. Tegen de echte top kwam hij wat tekort, maar dat maakt de analyses van zijn partijen tegen grootmeesters (onder wie Ton Sijbrands zelf), niet minder interessant.
Ook in het hoofdstuk ‘Fragmenten’ is Sijbrands regelmatig op zoek naar de absolute waarheid achter een stelling. Het volgende partijfragment is ‘gelukkig’ wat korter.
Wit: Van Lochem – Zwart: H. Smit
Diagram.
Uit de clubcompetitie 1937/1938. Het eerste genoteerde partijfragment van Henk Smit, maar het is meteen een van de leukste. Ton Sijbrands: “Voor zover ik heb kunnen nagaan, is dit het allereerste damtechnische levensteken dat van Smit bewaard is gebleven. Hij moet zestien, hooguit zeventien jaar geweest zijn toen hij in de wedstrijd tussen CDA en Crescendo bovenstaande positie op het bord kreeg. Het verloop luidde: 28. 37-32, 28x37; 29. 42x31, 18-23; 30. 25-20? Trapt in de val. Aangewezen was 30. 34-30, al heeft zwart zowel na 30… 14-20; 31. 25x14, 9x29; 32. 33x24, 23-28; als na 30… 14-19; superieur aanvalsspel. In dit laatste geval dient wit zich te hoeden voor 31. 40-34? (beter is eerst 31. 48-43) 31…, 17-21!; 32. 26x28, 23x43; 33. 31x22, 15-20!!; 34. 25x23, 12-18!; 35. 23x12, 8x28; 36. 33x22, 43-49; 37. 44-40, 13-19; 38. 24x13, 9x27; met een winnende dam-voor-twee-stukken. 30…, 14x25; 31. 34-30, 25x32; 32. 33-28, 22x33; 33. 31x2, 13-18!!; De hardhandige weerlegging. 34. 2x29, 23x45; en zwart won.
W. de Jong – H. Smit
Na de openingszetten 1. 33-29, 17-22; 2. 39-33, 11-17; 3. 32-28, 6-11; 4. 44-39, 19-23; 5. 28x19, 14x23; 6. 35-30, 16-21; 7. 31-26? laten we Sijbrands weer aan het woord: Smit profiteerde als volgt van De Jongs laatste (fout)zet, die een verraderlijke combinatie mogelijk maakt. 7…, 22-28!!; De inleiding tot een meerslagfinesse die in onze dagen overbekend is maar die -bij mijn weten- destijds splinternieuw was. Hoewel er inmiddels meer dan 45 jaar overheen zijn gegaan, herinner ik mij nog dat Smit de openingscombinatie tegen De Jong met ingehouden trots demonstreerde ten overstaan van het groepje jeugddammers dat hij eind 1960, begin 1961 samen met Leen de Rooij onder zijn hoede had, en dat ik onder de indruk was van de elegantie – veel meer dan van de ‘diepte’ van de hele afwikkeling. (Al zal ik dat in mijn pas 11-jarige hoofd natuurlijk niet precies zo hebben geformuleerd…) 8. 33x22, 17x28!; 9. 26x6, 28-32!; 10. 37x19, 13x24; met schijfwinst voor zwart. Het vervolg is in de loop der jaren verloren gegaan, maar het staat vast dat Smit de partij winnend afsloot.
“Henk Smit, mijn leermeester en inspirator” is echt een boek voor liefhebbers. Het is te bestellen door 32,50 + 4,50 (verzendkosten) over te maken op bankrekening 679457984 van T. Sijbrands h/o Ton Sijbrands Damboeken, De Kogge 15, 1398 CE Muiden. Vergeet niet uw adres volledig te vermelden.
Ter oplossing een partijcompositie van Henk Smit, eveneens uit het boek. Zie diagram. Wit begint en wint. .
|