Hoe onrechtvaardig kan dammen zijn…

Eric van Dusseldorp

Het is de ergernis van bijna iedere dammer: een handvol schijven meer hebben dan de tegenstander en toch niet kunnen winnen. Gewoon omdat de stand analytisch remise is. Soms is het min of meer een gevolg van domme pech, maar het komt ook vaak voor dat de onderliggende partij alles domweg goed berekend heeft.

De Nederlandse grootmeester Ton Sijbrands zal zijn partij tegen Eldar Aliew, gespeeld tijdens het Europees kampioenschap van 1999, nog lang heugen. De dammer uit Azerbeidzjan leek te worden weggespeeld, maar door de ene na de andere schijf te offeren verscheen er een stand op het bord die wonderwel remise was. Voor Sijbrands was het `pech` met verstrekkende gevolgen: precies dat ene punt kwam hij tekort om aanspraak te kunnen maken op de Europese titel. Nu werd hij slechts tweede en kreeg zijn eeuwige rivaal Harm Wiersma het goud omgehangen.

 Wit: T. Sijbrands – Zwart: E. Aliew

Zie diagram. Wit staat geweldig en gaat richting winnend voordeel  via 37. 28-22!,… Essentieel is dat (8-12) verhinderd is door 32-28 etc. Aliew begon met een schijfoffer. Er zouden er nog vele volgen.  37…, 25-30; 38. 34x25, 35-40; Zwart verhindert 50-45 door (8-12) gevolgd door (23-29), (19x37). 

39. 48-42, 11-17?; Veel beter is (23-29!) met op 39-34? (18-23) 34x45 (23-28 en 24-29).
40. 22x11, 6x17; 41. 33-28, 8-12; 42. 39-33, 23-29; 43. 42-37, 40-45; 44. 43-39?,… Analytisch fout. Na 37-31! kan zwart het schudden. 44…, 29-34; 45. 39x30, 24x35; 46. 33-29,… Nu is (35-40) verhinderd door 29-24! gevolgd door 28-22. Aliew gooit er maar weer een schijfje tegenaan. 46…., 19-24; 47. 29x9, 13x4; 48. 25-20, 35-40; 49. 20-14?,… Opnieuw niet de beste. Na 27-22!. 32x21 behoudt wit op zijn minst goede winstkansen. 49…, 40-44; Dat is nummertje drie. 50. 50x39, 45-50; 51. 38-33,…

Deze stand moet Sijbrands, die diep kan rekenen en er niet van houdt om iets aan het toeval over  te laten, al lang van tevoren voor ogen hebben gehad. Aliew vermoedelijk niet, maar zijn laatste verzetsdaad, een idioot dubbeloffer, bracht hem ongedacht binnen de remisehaven. 51…, 17-22!; 52. 28x8, 18-23; en tegen de remisedreiging (23-29) is geen enkele remedie. 1-1.

In het Europees kampioenschap van 2010, elf jaar later dus, overkwam wereldkampioen Alexander Schwarzman een nog veel groter drama.

Wit: A. Schwarzman – Zwart: M. Amrillaew

Zie diagram. Strategisch is zwart overspeeld. Tijd dus voor een wanhoopsactie. 47…, 24-30; 48. 33x24, 8-12; 49. 25x34, 19x39; 50. 28x17, 39-44; 51. 42-37, 14-19; 52. 32-28, 44-49; 53. 37-32, 16-21;  54. 27x16, 26-31; 55. 17-11, 31-36; 56. 11-6, 36-41; 57. 6-1, 19-24; 58. 22-17,… Lijkt kansrijk, omdat (41-47) wordt beantwoord door 28-22 met op (47x33) 17-12! en op (47x29) 1x45 hoe zwart ook slaat, wit wint door overmacht.

Maar… 58…, 24-30!!; Die kan er ook nog wel bij.  59. 35x24, 41-47!;

En Schwarzman, die versteend naar de stand zat te kijken, vergat de klok en verloor door tijdsoverschrijding. Hoe onrechtvaardig kan dammen zijn…

Het wereldrecord niet-gewonnen-staan-ondanks-een-grote-overmacht staat overigens op naam van Jan Pieter Drost. In zijn curiosum, afgebeeld op diagram, kan wit aan zet niet winnen.

De oplossing van de opgave van Victor Matus uit de rubriek van vorige week  (wit: 15, 16, 24, 30, 34, 37, 38, 39, 41, 43, 44, 45, 47, 50 - zwart: 4, 8, 12, 13, 18, 19, 23, 25, 26, 28, 31, 35, 36) luidt: 38-33, 33x22, 47x38, 16-11, 11-7, 7x9, 15x2, 2x21, 45-40, 50x48.

De nieuwe opgave is een oldie van wijlen H.J. van Alphen. Zie diagram. Wit begint en wint.

Terug naar damrubrieken