Schakers zijn er gek op: toptienlijstjes. Top tien van de mooiste combinaties, de mooiste zetten, de grootste blunders, de langste partijen, de kortste partijen en noem maar op. Nog zeer onlangs maakten de lezers van een landelijke krant kennis met de slechtste partijen van de tien beste spelers. Schaakredacteur en toptienfreak Gert Ligterink kan van dit soort rijtjes geen genoeg krijgen.

In de damwereld zijn toptientjes nog niet zo ingevoerd. Totdat, kort geleden, schaakspeler en damliefhebber Siep Korteling op de forumsite van de Werelddambond (www.fmjd.nl) zich afvroeg wat nu de mooiste zet is die ooit op het dambord is gespeeld. Zo ontstond, met behulp van de overige forumbezoekers, de toptien ‘mooiste zetten’. Al snel gevolgd door de toptien ‘mooiste combinaties’, ‘mooiste eindspelen’, ‘mooiste partijfragmenten’ en ‘mooiste damproblemen’.

Op de vraag naar de ‘mooiste zet’ had damtrainer en alert forumbezoeker Tjalling Goedemoed al ras een antwoord. Zie diagram.

Een partij uit 1988. De zwartspeler lijkt tegen zijn loeisterke opponent de zaakjes prima voor elkaar te hebben, doch er volgde: 26. 30-24!!, 19x30; 27. 35x24, . . .

De arme Bezversjenko kon niet anders doen dan de vergiftigde schijfwinst nemen. Na een andere zet zou zijn stelling ook worden opgeblazen. 27. . ., 23-29; 28. 34x23, 18x20;

Ondanks een schijf meer kan zwart de onstuitbare aanval op zijn korte vleugel niet keren: 29. 26-21, 13-18 30. 49-44, 9-13 31. 33-28, 22x33 32. 39x28, 5-10 33. 38-32, 10-14 34. 32-27, 20-24 35. 42-38, 25-30 36. 38-32, 15-20 37. 40-35, 30-34 38. 43-38, 13-19 39. 44-39, 34x43 40. 38x49, 24-29 41. 21-17, 12x21 42. 27x16, 29-34 43. 16-11, 34-39 44. 11-7, 3- 9 45. 35-30, 18-23 46. 30-25, 23-29 47. 7-1, 29-34 48. 1x40, 39-44 49. 40-1,. . . Zwart gaf het op.

Vermaard forumbezoeker Hanco Elenbaas kwam met het volgende partijfragment uit het Brintatoernooi van 1969 op de proppen. Zie diagram.

De zwartspeler, die in de jaren vijftig nog eens een match om de wereldtitel mocht spelen tegen collega-ingenieur Iser Koeperman en deze kansloos verloor, zal zich niet onprettig hebben gevoeld in deze stand. De nog jonge Ton Sijbrands forceerde evenwel achter elkaar de winst.

36. 28-23!, 17x19; 37. 26x8, 13-18; Omdat 8-3 niks voorstelt lijkt er niet veel aan de hand, maar . . .
38. 32-28!!!, . . . Een beetje hetzelfde laken en pak als het vorige partijfragment. Wit investeert een volle schijf om winnend voordeel te behalen. Vervolg:
38. . ., 2x13 39. 38-32, 11-17 40. 36-31, . . .
En geen 32-27 vanwege (17-22, 25-30 en 19-23) met, in tegenstelling tot het partijverloop, vermoedelijk remise.
40 . . ., 6-11; 41. 32-27, 11-16; 42. 31-26, 17-22; 43. 28x17, 25-30;
44. 34x25, 19-23; 45. 39-34!, 24-30; 46. 44-39, 35x44; 47. 39x50, 30x28;
48. 17-12!, 23x34; 49. 12x32, 20-24; 50. 26-21, 24-29; 51. 21-17, 15-20;
52. 32-28!, 20-24; 53. 28-22!, 24-30; 54. 17-12!, 14-20; 55. 25x14, 13-19;
56. 14x23, 29x7; 57. 22-17!, 30-35; 58. 17-11, 7-12; 59. 11-6, 34-40;
60. 6-1, 40-45; 61. 1x29, 35-40; 62. 29-33, . . . zwart gaf het op.

De oplossing van het vraagstuk van Oekraïner Sergej Yushkewitch (rubriek 6 september 2003):

Zwart: 7, 8, 9, 12, 13, 20, 21, 30, 31, 35, 36, 40 / Wit: 22, 23, 28, 29, 32, 38, 43, 44, 47, 48, 50

Wit wint door 50-45 (40x49) 47-41 (36x47) 45-40 (47x24) 23-18 (49x27) 40-34 (12x32) 34x1 (27x18) 1x30 (35x24) 48-43 (24-30) 43-39 (30-35) 39-34.

De nieuwe opgave (zie diagram), auteur drs. J. Bus, zal niet zo gauw in een toptien terechtkomen. Maar leuk om op te lossen is-ie wel. Wit begint en wint.