|
Hoe
sterk is de eenzame dammer? Eric
van Dusseldorp De
Kroaat Miljenko Lepsic is op z’n minst een aparte figuur in de
damwereld. Ondanks het feit dat de man in een land woont waar – nagenoeg
– niet op het internationale bord wordt gespeeld, heeft hij al een
opmerkelijke damcarrière achter de rug. Lepsic
was nog inwoner van Joegoslavië toe hij voor het eerst – min of meer
uit het niets – opdook in de meestergroep van het Suikerdamtoernooi van
1974. Uit negen partijen scoorde hij precies nul punten en zijn partijen
duurden meestal niet lang. Zo hield hij het tegen de Fransman Fidele Nimbi
zeventien zetten vol, terwijl onze landgenoot Ton van den Meerendonk
slechts zestien zetten nodig had om met hem af te rekenen. Einde
verhaal Lepsic, zo leek het, maar niets bleek minder waar. Terug in zijn
woonplaats Rijeka ging hij hardnekkig oefenen en speelde hij partijtjes
tegen zichzelf en tegen die hoogst enkele damvriend die bij hem in de
buurt woonde. En
Lepsic bleef zich aanmelden voor internationale toernooien, scoorde hier
en daar een puntje tegen een zwakke speler, maar eindigde steevast in de
onderste regionen. Maar zijn spelpeil ging omhoog. Zo speelde hij tijdens
het WK van 1976 zowaar remise tegen de voormalig Frans kampioen Nimbi (en
nam dus een halve revanche op zijn nederlaag tegen hem twee jaar eerder),
maar het voorlopige hoogtepunt kwam op 21 mei 1978. Tijdens het Europese
landenkampioenschap mocht Lepsic, na vier jaar ploeteren, eindelijk eens
het zoet der overwinning proeven. Slachtoffer was de arme Tjech Petr Malis.
Wit: P. Malis – Zwart: M. Lepsic
Zie
diagram. 50…, 19-24!; 51. 38-33?,… Na 38-32 is het nog net
remise. 51…, 20-25!; Na (24-30) heeft wit via 44-39 totaal geen
problemen meer. 52. 29x20, 25x14; 53. 33-29, 14-19; 54. 44-39, 35-40;
55. 29-23, 18x29; 56. 39-34, 29-33?; Zie er logisch uit, maar had
remise moeten zijn. Kingsrow concludeert dat (19-24!) gewonnen is voor
zwart, want op 34x45 wint (24-30) en op 34x23 wint (40-44) 23-19 (11-17)
22x11 (44-49) 19x30 (49x7) 30-24 (7-11) 28-23 (11-7) etc. 57.
28x39 (Ook 34x45 is remise), 40x29;
58. 37-31?, … Eenvoudig remise is 37-32. Zwart moet dan, met een
schijf meer, loslaten. 58…, 26x37; 59. 27-21, 37-41; 60. 21-17,
13-18!; 61. 22x33, 11x22; en de zwartspeler werd met dit ongedachte
resultaat uitbundig gefeliciteerd. Lepsics
sportieve hoogtepunt was het WK van 1990, waarvoor hij zich na een zeer
goed gespeeld zonetoernooi gekwalificeerd had. Hij speelde remise tegen
heuse cracks als Anatoli Gantwarg, Mamina N’Diaye, Geert van Aalten en
Eduard Autar en won van Canadees kampioen Raoul Tchicaya. Daarna
verscheen de Kroaat vrijwel niet meer fysiek achter het dambord. Maar de
personal computer en iets later internet deden hun intrede en Lepsic liet
zich niet onbetuigd. Hij begon met het bekritiseren van andermans
damproblemen en analyses, bemoeide zich werkelijk overal mee, maar begon
later zelf ook eindspelen en miniaturen te componeren. En met succes, want
zijn composities werden steeds beter. Onlangs
kwam de uitslag van het tweede wereldkampioenschap eindspelcompositie
(2009). De wereldtitel voor Lepsic kwam als een donderslag bij heldere
hemel. Niemand had verwacht dat de eeuwige verliezer nog eens de ultieme
winnaar zou worden, zij het in een iets andere discipline. De
solitairdammer uit Rijeka behaalde de extreem hoge score van 497 van de
500 te behalen punten en liet de gevestigde eindspelelite, onder wie
Sergej Yushkewitch (Oekraïne), Leonid Witosjkin (Wit-Rusland), Jaap Bus
en Johan Bastiaannet (beiden Nederland) ver achter zich. Lepsic won drie
van de vier categorieën en categorie C leverde een tweede plaats op. Hoe
heeft de Kroaat dit voor elkaar gekregen? Heeft hij de
tot-en-met-achtstukkendatabase afgestruind net zo lang tot de beste
eindspelen eruit rolden? Dat verklaart dan niet het 21 zetten lange
tienstukkeneindspel waarmee hij de b-categorie won. Maar ongetwijfeld
heeft Lepsic, wat volkomen geoorloofd is, de computer wel als hulpmiddel
gebruikt en dat heeft hij dan beter gedaan dan zijn concurrenten. In
de vorige opgave van J. van den Boogaard (wit: 16, 22, 23, 25, 27, 28, 29,
32, 33, 38, 41, 47, 48, 50 - zwart: 2, 5, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 17, 20,
34, 35, 36, 40) wint wit door 44,
40,18, 10, 1, 7, 42, 41, 5. De
nieuwe opgave is natuurlijk een eindspel van de nieuwe wereldkampioen, een
standje dat nog een beetje behapbaar is. Lepsic werd hier tweede mee in
groep C. Zie diagram. Wit begint en wint.
|