|
Het verhaal van de man uit Basel
Eric van Dusseldorp
Damproblematiek is al sinds jaar en dag de manier om geďnteresseerden in te wijden in de schoonheid van ons spel. Hoeveel dammers, zelfs topspelers, zijn niet met dammen begonnen na het oplossen van een probleem in de krant? Het maken van een compositie is nog niet zo heel moeilijk; een los schijfje, of dam, terugwerken tot een bord vol met schijven is, uitgaande van het geven- en slaanprincipe, door de meesten wel te leren. Topproblemisten nemen daar geen genoegen meer mee. Andreas Kuijken, een Nederlandse Zwitser die al vele jaren in Basel woont, is grootmeester in deze discipline en een ware virtuoos. Als een van de weinige problemisten streeft Kuijken in ieder probleem consequent naar originaliteit. Hij maakt daarom weinig, maar wat hij produceert is zonder uitzondering van grote klasse.
Ofschoon het voor Kuijken geen absolute must is, streeft hij toch wel naar mooie, gescheiden beginstanden. De afwikkeling is soms rechttoe-rechtaan, maar evengoed kan zwart verleid worden tot interessante tegenacties. Laten we een voorbeeld bij de kop nemen.
Dan springt een andere mogelijkheid in het oog: 38-32 (19-23) 30-25 –dus omdraaien van zetten. Dit lijkt te voldoen, maar nu vervolgt zwart met (23-29!!) 34x23 (28x19) 25x23 (22-27) 31x22 (21-27!) 22x31 (13-18) 23x12 (11-17) 12x21 (16x49) en het wordt remise. Een derde mogelijkheid die lijkt te winnen is 31-26 (11-17) 38-32 (19-23??) 30-25, maar zwart speelt geen (19-23) doch (22-27! – verrassende meerslag) 32x25 (22-27) en (21x41). Hoe moet het dan wel? Wit moet beginnen met 33-29!! Omdat 30-24 dreigt en op (20-25) natuurlijk 29-23 volgt, moet zwart het vergiftigde cadeautje wel accepteren: (20-24) 29x20 (15x35). Nu is direct 38-32 uiteraard niets, maar niet getreurd, we offeren nog een schijf: 34-30 (35x24) 38-32 (19-23) en nu volgt dan eindelijk de beloofde combinatie: 39-33 (28x48) 31-26 (48x31) 36x20. Zwart heeft niet beter dan (21-27) 32x21 (16x27) en na 20-15 volgt er een fraai eindspel dat zwart in twee scherpe varianten kan verliezen. Ten eerste (27-32) 15-10 (13-18 –er dreigde 10-4 met opdrijven) 10-4 (18-23) 4-27! De enige. (32x21) 26x6 (23-28) 6-1 (28-32) 1-29 (32-37) 29-47. En ten tweede (13-19) 15-10 (11-17) 10-4 (17-22, na 27-32 wint 4-10) 26-21 (27x16) 4x27 (19-24) 27-38 (24-30) 38-43 (30-35) 43-49 (16-21) 49x16 (35-40) 16-11 (40-45) 11-50.
Duidelijk een damprobleem met een verhaal, een verhaal dat alleen verteld kan worden door iemand die behalve problemist ook een zeer sterk speler is. En dat is Andreas Kuijken. Hij is ook grootmeester in het partijspel en zat in de jaren ’70 net onder de wereldtop.
Een tweede proeve van bekwaamheid van de man uit Basel zien we op het volgende diagram.
Ook hier valt de verwevenheid met partijspel op. Wit heeft ‘greep’ maar zwart dreigt zich los te ruilen met (7-12) en dan heeft wit niet veel meer. Dus: 27-21! Nu volgt na (8-12) 43-39! en wit gaat snel positioneel winnen. Is de stand dus ‘uit’? Nog niet direct, want zwart heeft een mooie tegenactie: (8-13!) 21x1 (14-19) 16x7 (6-11) 17x6 (22-28) 33x22 (18x47) 1x29 (47x24). Potremise, zo lijkt het want (24-35) dreigt en 40-35 is al helemaal niks: (24-30!). Toch wint wit nog met 25-20!. Nu volgt op (24-33) 34-29! en op (24-47) 43-39 en 39-33. Dus moet (24-35). Nu volgt een zeldzame meerslag: 34-29!! (35x24) 20x29. En zoals het hoort wint het eindspelletje precies: (15-20) 16-11 (19-24) 11-7 (24x33) 7-2 (13-18) 2-11 (33-38) 11-7 (18-22) 7-16 (38-42) 16-27 (22x31) 26x48 en wit wint door oppositie.
Ter oplossing een iets makkelijker probleem van Andreas Kuijken. Rechttoe-rechtaan, dus geen tegenacties. Zie diagram. Wit begint en wint.
|