|
Oscar Verpoest verzuimde te stunten
Eric van Dusseldorp
Op 16 december jl. overleed op 84-jarige leeftijd de Belgische dammer Oscar Verpoest ten gevolge van een verkeersongeval. Wie aan Oscar Verpoest denkt, denkt aan de ‘Mister België’ van het dammen bij onze zuiderburen. Liefst 19 keer werd hij Belgisch kampioen en hij was bijna vaste prik bij de wereldtiteltoernooien van 1948 tot en met 1982.
Zijn beste resultaten boekte hij in het WK van 1948 (vierde), maar zeker ook in de uitgave van 1968 waarin hij zesde werd, direct achter de toenmalige wereldtop (in de volgorde van klassering: wereldkampioen Andreiko, Koeperman, Sjtsjocholjew, Sijbrands en Wiersma) waartegen hij allemaal remise speelde. Zijn slechtste toernooi was ongetwijfeld het WK van 1972, waar hij slechts veertiende werd van de zeventien deelnemers.
Oscar Verpoest had een opmerkelijk beroep. Hij was smokkelaar. Hij kwam er rond voor uit dat hij in de jaren na de oorlog grote voorraden sigaretten smokkelde van België naar Nederland. Het was de tijd dat mensen die de grens tussen beide landen wilden passeren, al hun koffers dienden open te maken. Het oponthoud duurde soms uren. Maar niet voor Oscar natuurlijk. Aan iedereen die het horen wilde wist hij smakelijk te vertellen dat hij allerlei stiekeme bospaadjes kende die het Vlaamse met het Brabantse land verbonden. Noch rijkswachters, noch marechaussees hebben hem ooit kunnen arresteren.
Oscar kende het leven. In een trein naar een damtoernooi in het nog streng communistische Polen zat hij samen met enkele Nederlandse spelers onder wie uw dammedewerker. Een Poolse conducteur kwam langs en begon hevig te tieren. Alles klopte niet en niets deugde, maar het was in het Pools dus niet te verstaan. Maar Oscar wist het wel. Hij overhandigde de man een biljet van 10 dollar. Deze stopte het cadeautje snel in zijn achterzak en werd opeens heel vriendelijk. We konden gewoon blijven zitten, sterker nog, we kregen de beste plaatsen in de trein.
Om Oscar Verpoest te eren selecteerden wij een partij uit zijn slechtste toernooi. Bovendien een partij die hij verloor. Waarom deze selectie? Welnu, het was een aanvankelijk uitstekende partij van Verpoest en als hij Ton Sijbrands verslagen had, en die mogelijkheid was er, dan had de laatste de wereldtitel wellicht aan Andreiko moeten laten. Een zeer pikant detail is dat de partij mogelijk nog nooit is gepubliceerd, hij komt althans niet voor in het boek ‘Ton Sijbrands Dammer’, noch in het tekstuele deel, noch in het partijengedeelte. Heeft Sijbrands zijn lezers niet willen vervelen met deze door hem zo slecht gespeelde partij, of wilde hij zelf niet meer herinnerd worden aan dit voor hem bijna fatale duel?
Wit: Ton Sijbrands – Zwart: Oscar Verpoest. Wereldkampioenschap 1972, Hengelo
1. 32-28 18-23 2. 33-29 23x32 3. 37x28 19-23 4. 28x19 13x33 5. 39x28 14-19 6. 41-37 10-14 7. 37-32 12-18 8. 38-33 5-10 9. 44-39 9-13 10. 42-38 7-12 11. 46-41 4-9 12. 50-44 1-7 13. 47-42 17-22! 14. 28x17 12x21! Alsjeblieft, de Tsjizjov-ruil avant-la-lettre. Zo’n ruil dééd je niet in de jaren ’70, maar Oscar schaamde zich nergens voor. 15. 35-30 19-24! 16. 30x19 14x23! 17. 41-37 7-12 18. 34-29 23x34 19. 40x29 10-14 20. 45-40 14-19 21. 40-34 19-24 22. 31-27,. . . Een vreemd ogende zet die nog wel kan. 22…, 2-7 23. 37-31 9-14 Natuurlijk niet (21-26) vanwege 34-30! Hoopte Sijbrands op goedkoop succes? 24. 44-40(?!?) 14-19(?!?) Maar nu is pardoes de doorbraak (24-30), (18-22), (8-13) (12x45) mogelijk. Ofschoon het niet duidelijk is dat zwart dan gewonnen staat, vindt ook de computer dat alleen zwart kansen heeft en niet wit. 25. 42-37 3-9 26. 40-35, … Op 29-23 (19x28) 33x22 (18-23) en zwart staat goed. 26…, 19-23 27. 48-42 Hier beveelt de computer 27-22, x22 aan en wit staat nog wel aardig. 27… 11-17! Natuurlijk, onbevreesd voor 31-26. De Belg begon bloed te ruiken. 28. 49-44 17-22! Slim gespeeld. Op 33-28? (24x33) gevolgd door (23-28). 29. 31-26 22x31 30. 26x17 12x21 31. 37x17 7-12 32. 36-31 12x21 33. 31-27 21-26 34. 42-37,. . . Zwart moet even opletten, want 37-31, 33x22, 43-38, 39x19 etc. dreigt. Maar de zwarte reactie is adequaat. 34. . ., 9-14! 35. 27-22 18x27 36. 29x9 14x3 37. 32x21 16x27 38. 33-28 (Op 34-30 (24-29!) etc. en zwart gaat winnen) 3-9 39. 39-33 6-11 40. 44-39 9-13 41. 34-29? Objectief gezien had wit remise moeten maken met 34-30 (24-29, x29) 28-22 en 39-33. Nu had zwart vermoedelijk kunnen winnen door (11-17). Twee varianten: I 39-34 (13-19!) 34-30A (26-31) 37x26 (20-25, x24) en met een schijf meer kan wit al zijn schijven gaan geven. A 43-39 (27-31) en wit heeft geen goed tempo! II 28-23 (17-22) 39-34 [op 23-18 (27-32!, 13x11)] (20-25) 29x20 (25x14) 23-18 (27-32! en wint altijd). 41. . ., 13-19? Te vroeg gespeeld. Nu wikkelt wit af naar een voordelige remise. 42. 28-22 27x18 43. 29-23 18x29 44. 35-30 24x35 45. 33x2 35-40 46. 2x16 40-45 47. 16-7 20-24?? En nu verliest zwart zelfs nog. Damhalen lijkt remise te lopen. 48. 7-40! en nu was het verdriet van België compleet.
Sijbrands werd na deze zege wereldkampioen. Maar hoe anders had het gelopen als Oscar Verpoest 41…11-17 had gespeeld? Nou ja, Oscar speelde geen 11-17. En dat vinden we hier met z’n allen maar goed ook.
|